Over Henk

Casino’s zien hem liever niet meer aan de roulettetafel, presidentsverkiezingen van Amerika voorspelt hij altijd juist en het Toeval heeft hij bedwongen. Reeksen, structuren en toeval bepalen sinds 1988 een ijzeren werkritme, op het manische af.

Volgens zelf bedachte in zijn schetsboeken uitgewerkte systemen maakte Cornelissen inmiddels ruim 700 tekeningen op vellen van 65×50 cm. Gemiddeld 20 per jaar. Soms maar één per maand.

 

WAT GING HIERAAN VOORAF?

1960
Nadat Henk Cornelissen cum laude was afgestudeerd aan de kunstacademie St. Joost in Breda ging hij direct in het buitenland aan de slag als grafisch ontwerper. Hij werkte voor grote internationale ontwerpstudio’s in New York, Los Angeles en San Francisco, zoals Unimark International en Saul Bass.
In 1971 keerde hij terug naar Nederland en startte hij in Breda zijn ontwerpstudio Cornelissen & Kruijssen bureau voor grafische en ruimtelijke vormgeving. In de 8 jaar van het bestaan zagen talloze boeken, huisstijlen, postzegels, tentoonstellingen en inrichtingen het licht en kreeg het werk in Nederland en daarbuiten erkenning.

1971
Naast zijn werk als ontwerper gaf hij ruim 30 jaar les op Kunstacademie St. Joost in Breda en aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht. Voor generaties studenten en voor zijn collega’s is hij hier met zijn kritische en professionele blik van grote invloed. Talrijke en bijzondere projecten en publicaties realiseerde hij samen met hen.
Zijn onderwijsperiode wordt voor een korte tijd onderbroken om hoofd van de ontwerpafdeling van de NOS te worden.

In 2007 ontving Henk de Cultuurprijs van de stad Breda, als waardering van zijn bijdragen aan het op de kaart zetten van Breda als centrum van grafisch ontwerpen in Nederland.  In 2022 verschijnt een ROOTS cahier over zijn ontwerper- en docentschap.

Na in 1987 de eerste kerstzegel voor de PTT te hebben ontworpen, waaraan hij “veel plezier beleefde”, besloot Henk om alleen nog maar vrij werk te gaan maken. Hier begint dit verhaal.

Henk Cornelissen, autonoom vormgever van ’toeval structuren’
Henk is vanaf dan, maar eigenlijk al veel langer,  geïnteresseerd in patronen en structuren. Zoals hij zelf zegt: “Niet in zichzelf herhalende structuren, die over het hele veld hetzelfde zijn maar in structuren waarin door middel van de factor toeval iets gebeurt wat onverwacht is of wat ervoor zorgt dat het regelmatige patroon doorbroken wordt. Dit kan op velerlei manieren ontstaan. Dobbelstenen zijn hierin vaak leidend.”

Hoe ontstaat een werk van Henk?
Elk werk start met een eerste idee dat in een vastomlijnde werkmethode wordt omgezet. Zo maakt hij vooraf een afspraak of spelregel over de werkwijze en wordt een mediumkeuze gemaakt zoals pen, stift, (kleur) potlood, stempels, lijm, verf tot zelfs peukrestjes of garderobenummertjes. In schetsboeken noteert hij meestal zijn eerste ideeën en onderzoekt hij de potentie ervan.

Dan start, soms tijden later, de uitvoering van het idee op het vaste papierformaat 65×50 cm. De dobbelsteen en de afwijking door de herhalende handeling van de maker zijn factoren die het resultaat, soms onverwacht, sturen. Tijdens het maakproces wijkt hij nooit af van het vooropgezette idee. Ambachtelijke precisie en engelengeduld kenmerken zijn werkwijze. Urenlang achter zijn tekentafel. Alles zeer minutieus en consequent. Er wordt niet gemarchandeerd. Henk accepteert de uiterste gevolgen van zijn eigen regels, ook als dat betekent dat een project ruim 11 jaar bestrijkt vooraleer het is afgerond, zoals met het project TOEVAL.

Vaak onderwerpt Henk het gerealiseerde werk nog aan een zeer nauwgezette analyse. Wat tonen de structuur en het proces nog meer dan we op het eerste oog zien? Eindeloze tellingen worden genoteerd en verbanden worden in kaart gebracht en geïnterpreteerd.  Ze worden zo deel van het verhaal. Resultaten van deze analyses kunnen ook weer aanleiding zijn voor nieuwe werken, waarom ook niet.